Văn hóa và thế sự

Nguyễn Khuyến là nhà thơ tiêu biểu trong chương trình văn học trung đại Việt nam, thời cắp sách đến trường ai cũng được học chùm thơ mùa thu nổi tiếng mọi thời đại của ông.

Nhưng có một điều bất ngờ ít biết đến là ngay giữa lòng thành phố Hoa phượng đỏ, có gia đình Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền - chắt nội của cụ sinh sống. Và nơi đây người chắt nội đã chiu chắt tìm kiếm sưu tầm qua nhiều năm những hiện vật quý hiếm gắn với cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân.

Bác sĩ Hiền sinh ra, lớn lên và lập nghiệp tại Hải Phòng. Trong những lo toan bề bộn của cuộc sống chị vẫn luôn có ý thức lập bàn thờ Cụ Nguyễn Khuyến và tìm kiếm những hiện vật liên quan đến Cụ với mục tiêu rất đơn giản là xây dựng một kho tư liệu sống để tự răn mình và để cháu con học tập noi theo tấm gương học tập và giữ gìn phẩm chất thanh cao của Cụ.

Những hiện vật mà Chị kiếm tìm được vô cùng quý giá. Những tấm ảnh gốc của Cụ mặc Triều phục, ảnh Cụ nâng chén rượu (chụp năm 1902), Ông phỗng đá, Bia tiến sĩ  được sưu tầm trong cung đình  Huế, Cờ, biển, Bia nguyên bản ở mộ cụ (xã Yên Lợi, huyện Ý Yên tỉnh Nam Định) do học trò của cụ dựng từ những năm đầu của thế kỷ XX ....

Bác sĩ tâm sự: có những hiện vật mà tôi phải mất nhiều công sức mới kiếm tìm được, có kỷ vật lưu lạc sau gần 30 năm đó là bức ảnh gốc của Cụ mặc Triều phục. Khi là học sinh trường THPT Thái Phiên cứ đến giờ giảng bài về Cụ. BS lại cầm bức ảnh này đến lớp học để thầy giáo mượn làm giáo cụ trực quan giảng bài. Saui đố chi vào  Đại học rồi đi công tác tại chiến trường B (1965) thì bức ảnh lưu lạc mất. Sau đọc cuốn “Đời và thơ” có ảnh đó của Cụ (1993). BS liên hệ với Viện văn học VN xin lại. Giáo sư Huệ Chi  trực tiếp trả lại cho gia đình và cho biết “ Bức ảnh này là do nhà phê bình văn học Hoài Thanh- Viện văn học lưu giữ sau đó chuyển lại cho Ông”.

Tại tư gia của Bác sỹ, hàng năm có rất nhiều nhà văn nhà thơ trung ương và địa phương, Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Huệ Chi , Ông Ngô Đăng Lợi Chủ tịch Hội khoa học lịch sử HP… đến thắp hương tưởng niệm. Tất cả đều đánh giá cao công sức của gia đình trong việc lưu giữ những hiện vật quý về danh nhân và mong muốn nó sớm được giới thiệu với công chúng Hải Phòng. Những năm gần đây, cán bộ, học sinh các trường THPT Nguyễn Khuyến, THCS Nguyễn Khuyến của HP cũng đã đến dâng hương vào ngày giỗ của danh nhân, coi Danh nhân như một biểu tượng vượt khó học giỏi và thành danh.

Ai một lần đã đến khu di tích Danh nhân văn hóa Nguyễn Khuyến tại quê hương ông hẳn có thể nhìn thấy những hiện vật mà gia đình, học trò của ông gìn giữ cất dấu qua chiến tranh ly loạn. Từ chiếc “Ống quyển” (ống đựng bài thi), hòm sách, câu đối của Vua Nguyễn ban tặng… hãy còn, mới hiểu được những di sản thuộc về danh nhân văn hóa Nguyễn Khuyến, là 1 trong số rất ít danh nhân văn hóa Việt Nam, được lưu tồn khá đầy đủ là nhờ những tấm lòng của những con người biết trân trọng giá trị tinh thần của cha ông.

Theo đánh giá của  Ông Tô Hoàng Vũ – Chủ tịch Hội LHVN&NT Hải Phòng “ Gia đình đã có công rất lớn trong việc sưu tầm bảo quản những hiện vật gắn với cuộc đời và sự nghiệp của một danh nhân. Nếu xây dựng được nơi đây thành một địa chỉ tìm đến cho mọi người Hải Phòng là một việc làm hữu ích”