Nhà văn và tác phẩm

Sức hấp dẫn từ cuốn tiểu thuyết viết về Mapia

Đó là cuốn tiểu thuyết “Bố Già”của Mario Puzo. Xuất bản năm 1969 với 11 triệu bản in được bán sạch, nó là quyển tiểu thuyết hay nhất viết về giới giang hồ, giới Mafia tại Mỹ. “The Godfather” đã được hãng Paramount dựng thành phim.

Trong tiểu thuyết của Mario Puzo, “Bố Già” là Ông trùm Don Vito Corleone, người gốc Sicily, một trong những thủ lĩnh tối cao của giới Mafia Mỹ. Kẻ thù căm ghét ông, khiếp sợ ông, khinh bỉ ông; ông như con rắn hổ mang nguy hiểm có đôi mắt chứa đựng một uy lực tối thượng nhìn thấy hết, biết hết, làm được hết. Nhưng đối với bạn bè, thân quyến, “Bố Già” gần như là một đấng toàn năng có thể cứu họ thoát khỏi những thế kẹt và nỗi oan ức mà ngay cả luật pháp cũng chẳng gỡ được. Ông đúng là “Mafia” theo cái nghĩa nguyên thủy của nó thuở ban đầu hình thành, nơi ẩn náu.

Năm 1972 Francis Coppola đã chuyển thể “Bố già” thành phim. Sau đó vị đạo diễn tên tuổi này lại đề nghị Puzo hợp tác để viết tiếp kịch bản “Bố già II”. Bộ phim bất hủ này đã đi vào lịch sử Hollywood và điện ảnh thế giới với các giải Oscar cho phim hay nhất và cho kịch bản hay nhất. Vai diễn Bố già cũng đem đến cho hai diễn viên gạo cội Marlon Brando và Robert De Niro 2 giải Oscar. Kịch bản cho phim “Bố già III” (xuất hiện trên màn bạc vào năm 1990) cũng được viết chung bởi Puzo và Coppola. Đến tháng 7/1999, tổng số sách đã bán được lên tói 21 triệu cuốn.

Điều gì đã tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ trong một cuốn sách viết về xã hội đen như vây? Có lẽ có rất nhiều nguyên nhân. Trước hết xét về những quyến rũ tự thân tác phẩm mang lại và yếu tố đầu tiên xét đến là đề tài. Mapia, giang hồ, xã hội đen ,vào thời kỳ những năm 60 của thế kỷ XX không phải là đề tài được giới thiệu tràn lan như bây giờ. Đội quân của thế giới ngầm, chứa trong nó một không gian bóng tối bí hiểm. Bởi vậy ném đề tài lên trang văn chương, Mario Puzo đã đánh động được lòng hiếu kỳ vốn có của loài người và đặc biệt công chúng Mỹ luôn yêu thích những chuyện giật gân.

Đề tài ấy được khai thác theo phong cách lãng mạn đặc biệt. Nghĩa là nó không sa vào kiểu phóng sự điều tra hoặc lạm dụng miêu tả cảnh bắn giết dẫm máu lạnh lùng. Ngược lại, những yếu tố này có mặt trong tiểu thuyết góp phần làm nổi lên bức chân dung được vẽ bằng sắc màu trộn quyện yếu tố thực tươi rói sự nghiệt ngã và ánh sáng thấm đẫm sự bay bổng lãng mạn.

Bố già Don Vito Corleone trong tiểu thuyết, xuất hiện cùng những sự kiện bạo liệt . Những cuộc thoát khỏi truy lùng của kẻ địch, những trận báo thù thanh trừng , có lúc sẵn sàng tiêu diệt cả những người thân, những đệ tử hai lòng… là hiện thực lạnh lùng và đặc quánh mùi máu. Nhiều tư liệu gần đây về mafia cho biết bố già ngoài đời chính là Don Vito Cascio Ferro, một trong những thủ lĩnh đầu tiên của giới mafia Italia di cư sang Mỹ. Ông này cầm đầu giới giang hồ ở Sicily (Italia) và sau đó là thống soái của nhóm “Bàn tay đen”, tiền thân của mafia Mỹ. Trong cuộc chiến của giới giang hồ ấy, Bố già nổi lên như một vị tướng thống soái với quyền uy tối thượng. Sự toàn năng tối thượng của “Bố Già” một phần do cái dũng trí khác thường của ông đem lại, phần khác là do những đồng đô-la trong tài sản đồ sộ của ông tạo ra bằng cách “làm ăn”kiểu Mapia. Bố già vượt qua hết mọi thăng trầm, xây dựng lực lượng, tổ chức chiến đấu, tổ chức và điều hành bộ máy… có lúc như một chính khách.

Mario Puzo bao phủ quanh Bố già một màu sắc lãng mạn khiến cuốn sách có sức hấp dẫn kỳ lạ. Ông lắng nghe người cùng khổ yêu cầu giúp trả thù bọn côn đồ nhà giàu hãm hiếp con gái khi pháp luật bó tay.Và ông đã thực thi công lý bằng cái cách của ông: thực hiện rửa hận cho bạn và dạy cho lũ côn đồ giàu có bài học về sự vay trả. Ông tinh tế và thâm thúy khi nghe con trai Mai Cơn, người thay ông, thống nhất cả giang hồ nước Mỹ hỏi : “Thưa cha, con còn điều gì phải học nữa không? Trả lời : Con cần phải học nói chữ “Không”với những người thân yêu!”. Và ông chết, trong một sớm mai bên cạnh hai đứa cháu nội tuổi thần tiên, giữa một cánh đồng hoa. Trong lúc hấp hối, ông chỉ nhìn con trai và cháu buông một câu “Ôi, cuộc đời đẹp thật!”. Câu ấy, làm chính Mai Cơn- con trai ông sửng sốt và nghĩ: Mình có thể đánh đổi tất cả để khi chết, có thể nói được một câu như bố mình. Quả vậy, đi qua bao cay đắng thăng trầm, mà chủ yếu làm việc bên mép hố tử thần suốt đời, Bố già vẫn ngợi ca cuộc đời “đẹp thật”. Cái đẹp mà ông nói dường như tồn tại từ tâm thức của một con người trải nghiệm mùi vị cuộc đời, hiểu được lẽ huyền vi màu nhiệm của cuộc sống mà thượng đế ban phát. Nói được câu ấy trước khi chết đã tự làm nên sự lãng mạn tuyệt vời.

Tuy nhiên sức hấp dẫn của Truyện không chỉ dừng lại ở chỗ lãng mạn hoá một ông Trùm Mafia và những sự kiện bạo lực ác liệt chung quanh ông Trùm đó. Xây dựng nhân vật dựa trên những chất liệu có thật, ông đã tiểu thuyết hoá các con người thật dưới những nét miêu tả chân chất. Ví như cách tổ chức gia đình thứ bậc trên dưới quy củ. Sự bảo thủ cố hữu trong hôn nhân là phải lấy vợ lấy chồng cho các con cùng dân tộc tôn giáo; hay quan niệm tình yêu thủy chung kiểu Cơ đốc giáo, trong khi ông sống ngay trong lòng nước Mỹ tự do với những biến đổi chóng mặt....Ở đây, Ông trùm như một con người bình dị mang hơi thở của quê hương ông, đảo Sisil Italia. Và chúng ta cũng không quên chủ định của tác giả ẩn sau câu trích dẫn đầu quyển sách: “Đằng sau mọi gia sản kếch xù là một tội ác.”Vậy cái hàm ẩn này là gì? Đó là sự tái tạo được xã hội Mỹ không phải hoàn thiện nhất thế giới như chúng ta tưởng. Việc hàng triệu triệu độc giả say mê cuốn truyện đã tự nói lên rằng nước Mỹ còn nhiều lỗ hổng về luật pháp và rằng bất công vẫn tồn tại rất nhiều mà các giải pháp Mỹ chưa hề điều chỉnh được. Con người nơi đây vẫn khát khao một thứ cán cân công lý đích thực để đảm bảo cuộc sống bình yên.

Đến Việt Nam, từ những năm 80, “Bố già” trở lên quen biết với nhiều thế hệ. Gần đây đài truyền hình VTC HD cũng phát lại một số tập phim Bố già của Holiut. Trên 50 ra đời, vắt qua 2 thế kỷ, cuốn sách không chỉ mang lại chức năng giải trí mà còn khơi gợi được nhiều bài học nhìn nhận và đánh giá thế giới loài người, dù ở bất cứ quốc gia nào trên trái đất. Tất nhiên, điều ấy chỉ dành cho những người biết lắng lòng cảm nhận và biết tĩnh tâm suy nghĩ.

NĐM