Văn hóa và thế sự

Trên các tuyến quốc lộ dọc chiều dài đất nước đâu đâu cũng có những trạm thu phí giao thông. Hình ảnh mà mọi người dễ nhận thấy là là tá những nhân viên người trong ki ốt, người ôm bọc vé… bên cạnh đó là những hàng xe ì ạch bò qua Trạm với các thao tác của lái xe : rút tiền mua vé , nhận vé, chờ xé vé, nhận lại tiền dư… thật mất thời gian

Có nhiều Trạm “cải tiến”cho nhân viên ra tận xe bán vé, thế là đoạn đường vào làn soát vé lại hỗn độn. Nhiều khi chỉ vì sốt ruột mà tiếng la ó chửi mắng, tiếng còi thi nhau hét lên loạn óc. Và đặc biệt xe phải bò qua con “chạch nổi” vồng lên đầu làn đường để ngăn xe chạy nhanh và chống trốn vé. Nhiều khi vì nó mà hành khách xó nảy người lên, có người bô ý còn bị bươu đầu…

Tôi có lần đã đi xe trên tuyến Hải Phòng – Nam Định, thấy ngay cạnh ghế của anh lái là một tập vé. Tôi cười hỏi “chắc ông khuân một đống vé để giảm thời gian mua vé?” anh tài nháy mắt “Vé đểu đấy, giá chỉ 2 nghìn đồng/vé”. Tôi cầm lên xem quả là vé “đểu ” thạt vì số siri ở phần cuống khác hẳn phần thân, mặc dù 2 phần này lại thật 100%. Hóa ra, những thân vé và cuống vé đã qua sử dụng được “tuồn” ra ngoài và được phù phép bằng một kểu công nghệ dán ép, và vạch răng cưa của vé liền lại. Quả thật người soát vé không hơi đâu mà cầm vé soi xét bởi lái xe chỉ cầm thân và chìa cuống ra qua cửa ca bin mà thôi. Anh chàng lái xe nói ”Đôi khi qua Trạm này tôi cứ nhận bừa là chở sếp nọ sếp kia. Có lúc nhìn tay thu vé yếu bóng vía là xin đểu để xe qua”…

Những ai từng đi thăm quan du lịch Trung Quốc, trên các tuyến đường đi Nam Ninh, hay vào Thẩm Quyến cũng đều thấy các trạm thu phí không phải là ít, có điều xe chỉ dừng lại trong rất ít giây mà thôi. Quan sát ở một trạm thu phí tôi thấy : xe dừng,  một cô gái thu phí rất xinh dẹp cúi đầu chào người lái xe đồng thời nhận một tấm thẻ điện tự quẹt nhanh vào máy sau đó cúi chào vẫy tay tiễn xe đi. Hình như thời gian còn ít hơn khi miêu tả như vậy. Người hướng dẫn viên du lịch Trung Quốc tên Quách Minh giải thích :”Tiêu chuẩn người soát vé trạm ở Trung Quốc phải là nữ xinh đẹp, mềm mỏng lịch sự. Một là để kìm cái nóng của các tay lái, tạo tâm lý tốt cho họ. Và hai là tăng tính ga lăng của các chàng lái để chẳng anh nào lại quỵt tiền khi xe qua trạm cả ”. Mọi người cười ồ. Nhưng hoá ra đúng thật, vì các trạm thu tiếp theo đều có cô gái như Minh nói. Và cách làm ấy thật hiệu quả kinh tế đồng thời cũng rất văn minh.

Nhìn chuyện người, nghĩ chuyện nhà mà thấy buồn. Gần đây, các nước trong khu vực châu Á đã ứng dụng nhiều công nghệ vào thực hiện công việc ở các trạm thu phí đường bộ. Tại Việt Nam một số nơi đã ứng dụng công nghệ RFID vào trạm thu phí. Tính năng của hệ thống là giám sát và điều khiển tự động hóa trạm thu phí giao thông đường bộ bằng công nghệ RFID, S7-200 và Visual Basic. Với hệ thống này, sẽ giải quyết bài toán thu phí giao thông một cách hiệu quả, hạn chế được tiêu cực và cho phép giảm được số nhân viên trực trạm như hiện nay. Tiếc rằng việc sử dụng công nghệ này chưa được nhân rộng.

Giao thông là một vấn đề quan trọng của xã hội và việc giải quyết vấn đề giao thông là một công việc mà toàn xã hội phải quan tâm. Nhưng có lẽ trách nhiệm trước tiên phải thuộc về ngành giao thông và những con người trực tiếp trên mỗi trạm thu phí suốt nẻo đường đất nước.